Sterke leesvaardigheden opbouwen met kennisrijk leren
Lezen is een van de belangrijkste vaardigheden die kinderen op school leren. Maar onderzoek toont aan dat lezen nog effectiever is als het wordt gecombineerd met kennis over de wereld. Wanneer kinderen tijdens het lezen leren over echte onderwerpen, ontwikkelen ze een grotere woordenschat, verbeteren ze hun luistervaardigheid en vergroten ze hun kans op schoolsucces. Uit een studie van Cabell et al. (2024) – Impact of a Content-Rich Literacy Curriculum on Kindergarteners’ Vocabulary, Listening Comprehension, and Content Knowledge – blijkt dat een kennisrijk curriculum kleuters niet alleen helpt bij taalontwikkeling, maar ook bij hun begrip van andere vakken.
Toch blijven veel kinderen moeite houden met begrijpend lezen, vooral die uit een minder kansrijke omgeving. Ondanks de nadruk op leesonderwijs in scholen, laten gestandaardiseerde tests zien dat er grote verschillen in leesvaardigheid blijven bestaan. De COVID-19-pandemie heeft deze achterstanden alleen maar vergroot.
Leren over de wereld terwijl je leest
Uit een recente studie van Cabell et al. (2024) blijkt dat kleuters die een inhoudsrijk leescurriculum volgen niet alleen beter worden in taal, maar ook in andere vakgebieden. Het onderzoek volgde ruim 1.100 kleuters in 47 scholen in de VS. Sommige scholen werkten met het Core Knowledge Language Arts: Knowledge Strand (CKLA: Knowledge) curriculum, terwijl andere doorgingen met hun standaard leesprogramma. Wat bleek?
Kinderen die met CKLA: Knowledge werkten, leerden meer nieuwe woorden, vooral die uit de lessen. Ze kregen een beter begrip van vakinhoud, wat laat zien dat vroege blootstelling aan deze onderwerpen helpt bij tekstbegrip. Ook werden ze beter in het verwerken van gesproken taal, al waren de verbeteringen hierin minder groot. Daarnaast bleek dat kinderen die al een bredere woordenschat hadden, nóg meer leerden. Voorkennis helpt dus om nieuwe informatie sneller op te nemen.
Wat betekent dit voor de klas?
Dit onderzoek laat zien dat leesonderwijs niet alleen over letters en losse woorden moet gaan. Door lezen te koppelen aan echte kennis, krijgen kinderen een stevige basis voor hun verdere schoolloopbaan. Een kennisrijke aanpak maakt lezen niet alleen boeiender, maar geeft álle leerlingen, ongeacht hun achtergrond, een eerlijke kans om zich te ontwikkelen. Als kinderen woorden leren in een betekenisvolle context, onthouden ze ze beter én begrijpen ze de wereld om hen heen sneller.
Hoe pas je dit toe?
Je kunt eenvoudig een kennisrijke aanpak in je lessen verwerken. Lees bijvoorbeeld meerdere boeken of verhalen die over eenzelfde thema gaan, zodat kinderen woorden en begrippen in verschillende contexten tegenkomen. Stimuleer gesprekken door vragen te stellen die de verbinding leggen tussen wat ze lezen en wat ze al weten. Laat kinderen tekenen en schrijven (als ze zover zijn) over wat ze hebben geleerd, zodat de kennis beter blijft hangen; generatieve strategieën. Introduceer vakspecifieke woorden op een natuurlijke manier en leg verbanden tussen leesonderwijs en vakken als natuurwetenschap en wereldoriëntatie.
De kracht van kennis
Cabell en haar collega’s laten zien dat een inhoudsrijk leescurriculum jonge kinderen helpt om taal en tekstbegrip te versterken. Door kennisopbouw een vaste plek te geven in het leesonderwijs, kunnen we kinderen beter voorbereiden op hun verdere schoolcarrière. Een kennisrijke aanpak maakt kinderen niet alleen betere lezers, maar ook nieuwsgierige en geïnformeerde leerlingen die de wereld willen ontdekken – met taal als hun gids.
Cabell, S. Q., Kim, J. S., White, T. G., Gale, C. J., Edwards, A. A., Hwang, H., Petscher, Y., & Raines, R. M. (2025). Impact of a content-rich literacy curriculum on kindergarteners’ vocabulary, listening comprehension, and content knowledge. Journal of Educational Psychology, 117(2), 153–175. https://doi.org/10.1037/edu0000916
