Leren Is Verslavend (Maar Op Een Goede Manier)
Ik bespreek vaak dat hoewel het motiveren van leerlingen om te studeren en te leren belangrijk is, motivatie niet direct tot leren leidt. Ja, er is een correlatie, maar er is geen causaal verband in die richting.
Aan de andere kant heeft onderzoek aangetoond dat succes in leren (of in elke andere onderneming) de leerling een goed gevoel geeft; succes is prettig en leidt tot meer motivatie om door te gaan met leren. Hoewel er sociale en emotionele redenen hiervoor zijn, zijn er ook diepere onderliggende fysiologische redenen.
We weten dat bij het spelen van (online) poker of het gebruiken van een gokautomaat het winnen ons een dopamine-boost geeft, waardoor we meer willen. Op dezelfde manier stimuleert succes in leren verder leren vanwege de rol die dopamine speelt in het beloningssysteem van de hersenen. Wanneer een leerling succes ervaart, komt er dopamine vrij—een neurotransmitter die geassocieerd wordt met plezier en beloning—wat leidt tot een gevoel van voldoening en plezier. Deze positieve ervaring versterkt het gedrag dat tot succes heeft geleid, wat een “beloningslus” creëert. De hersenen koppelen leren aan een belonend gevoel, wat de leerling motiveert om zich verder in soortgelijke activiteiten te storten om dat gevoel opnieuw te beleven.
In een onderwijssetting betekent dit dat wanneer leerlingen een gevoel van presteren ervaren, zoals het kunnen oplossen van een probleem of het beheersen van een concept, hun hersenen hen belonen met een dopamine-boost, waardoor ze meer geneigd zijn om verder te leren om dat plezier opnieuw te ervaren. Deze cyclus stimuleert motivatie, betrokkenheid en een voortdurende drang om meer te leren.
Het is zelfs mogelijk te zeggen dat een leerling “verslaafd” kan raken aan leren, zij het op een positieve manier. Wanneer een leerling vaak succes ervaart en de bijbehorende dopamineafgifte, wordt het beloningssysteem van de hersenen sterk geactiveerd. Deze versterking zorgt ervoor dat de leerling verlangt naar de positieve gevoelens die gepaard gaan met het beheersen van nieuwe concepten of vaardigheden, vergelijkbaar met hoe mensen verslaafd kunnen raken aan andere belonende gedragingen.
In deze context houdt de term “verslaving” een sterke motivatie en verlangen om de leerervaring te herhalen in, omdat de hersenen voortdurend het plezier zoeken dat voortkomt uit prestatie en vooruitgang. Omdat leren een belonend gevoel oplevert, wordt de leerling van nature gedreven om die dopamine-boosts te blijven zoeken, waardoor het leerproces zelf zeer motiverend en zelfs plezierig wordt.