kirschner-ED

Doorlopend Professionele Ontwikkeling: Goed Onderwijs (ook) voor Leraren

Als leraar wil je veel, maar waarschijnlijk bovenaan je lijst staat dat je jouw leerlingen goed helpt/laat leren. Je hebt hierover en zelfs hiervoor geleerd op de pabo of de lerarenopleiding, je hebt goed gekeken naar en geleerd van je collega’s, je leest boeken over hoe leerlingen leren en hoe goede docenten doceren, en je hebt gereflecteerd op jouw eigen ervaring zoals een ‘reflective practitioner’ (Donald Schön) dat hoort te doen, maar een beetje bijscholing (Doorlopend Professionele Ontwikkeling (DPO)) is ook nooit weg.

Een blik in de wereld van DPO-aanbieders laat zien dat je bijscholing kan krijgen over het stimuleren van executieve functies, ontwerpen en gebruiken van digitale/fysieke escape rooms, yoga en mindfulness in de klas, de weet ik veel hoeveel rollen van de leraar, beeldcoaching, effectief gebruik van feedback…Met andere woorden heel veel aanbod en ook soms van zeer verschillende en soms bedenkelijke inhoud en niveau. Hoe kies je, als leerkracht of leidinggevende hieruit?

Geen stress. De Educational Endowment Foundation produceerde een Guidance Report daarvoor. Daarin geven zij drie aanbevelingen als het gaat om het kiezen voor – of zelfs als school zelf het ontwikkelen van eigen – na- en bijscholing, namelijk dat je moet opletten of / zorgen dat de DPO (1) goed ontworpen is, (2) effectief kennis opbouwt, het personeel motiveert, hun onderwijstechnieken ontwikkelt en is verankerd in de praktijk, en (3) rekening houdt met de context en behoeften van jouw school.

De ontwerp

Bij het kiezen, moet je in eerste instantie aandacht besteden aan het ontwerp van de scholing. De EEF spreekt van ‘mechanismen’; de bouwstenen van DPO die waarneembaar zijn. Goede DPO zorgt, ten eerste, dat wat de leraar al weet regelmatig wordt opgehaald en ook steeds terugkeert in de lessen (denk aan retrieval practice; oefentoetsen en herhaling). Ten tweede, stelt goed ontworpen DPO heldere, waarneembare, toetsbare en uitdagende leerdoelen. Ten derde geeft zo’n DPO rijke en terzake doende feedback aan de deelnemers. En ten slotte, heeft goede DPO een heldere lesplanning (incl. alle verwachte uit te voeren acties).

Kennisbouw, motivatie, onderwijs-/lestechnieken en verankering in de lespraktijk

Bij kennis opbouwen gaat het om een DPO waar de cognitieve belasting binnen de grenzen van onze informatieverwerking valt en die regelmatig teruggrijpt op wat eerder geleerd is (of had moeten worden).

De DPO moet de leraar ook motiveren om te handelen naar die kennis. Een goede DPO vraagt de leraar vooraf te bepalen wat zij/hij gaat doen met wat er geleerd wordt (eigen leer- en handelingsdoelen stellen), gebruikt betrouwbare bronnen, en bevestigt/bekrachtigt het leren en de voorgang.

Derde is dat de DPO zorgt dat de geleerde technieken ontwikkeld worden. Krijgt de leraar expliciete instructie in hoe ze een techniek kunnen/moeten uitvoeren? Wordt gebruik gemaakt van modelleren door instructeur, video’s, uitgewerkte voorbeelden, enz.? Daarbij, is het belangrijke dat er (sociale) ondersteuning is door een coach of medecursist, liefst van dezelfde school. Naast het monitoren van de voortgang is rijke terugkoppeling daaropnoodzakelijk. En, ten slotte, moet de DPO veel ruimte bieden voor oefening.

Tot slot DPO-programma’s moeten leraren ondersteunen om het geleerde in te bedden in de praktijk om te zorgen dat ze hun gedrag blijven veranderen en hun lesgeven verbeteren. Hier kan de DPO aanwijzingen geven over de inbedding, de leraar aanzetten tot actieplanning, metacognitie in de vorm ban zelfmonitoren van eigen gedrag.

Context en behoeften van de school

Hier gaat het over de keuze en de implementatie van de bij- of nascholing. Een goede DPO biedt ondersteuning over hoe die aangepast kan worden. Standaardprogramma’s werken niet. Aanbieders (en vooral de instructeurs) moeten aangeven waar en hoe aanpassingen in een cursus/programma gemaakt kunnen worden om het beter te laten passen c.q. aansluiten bij de leerkracht(en).

Als je als leraar zelf een cursus of programma uitzoekt, zorg dat de aangeboden professionele ontwikkeling aansluit bij de behoeften niet alleen van jezelf, maar ook van jouw school en dat die scholing ondersteund wordt door de schoolleiding. En als je een schoolleider bent, herken en houd rekening met de tijdsdruk waar leraren mee zitten in hun dagelijkse werk en de voorgestelde scholing geconfronteerd worden en pas dan de voorgestelde professionele ontwikkeling dienovereenkomstig aan. Degenen die DPO ontwerpen en selecteren, moeten kritisch beoordelen hoe een programma past in de schoolroutine.

In een notendop: Doorlopend Professionele Ontwikkeling is gewoon niets meer maar ook niets minder dan goed onderwijs!

Collin, J, & Smith, E. (2021). Effective professional development: Guidance report. Educational Endowment Foundation. https://d2tic4wvo1iusb.cloudfront.net/eef-guidance-reports/effective-professional-development/EEF-Effective-Professional-Development-Guidance-Report.pdf

Facebook
Twitter
LinkedIn
Email
WhatsApp